Methodiek Functiebeschrijving

Methodiek voor de beschrijving van functionaliteiten in de Digitale Wijkinfrastructuur

Inleiding

Deze methodiek beschrijft een gestandaardiseerde aanpak voor het in kaart brengen en beschrijven van functionaliteiten van digitale applicaties in het kader van het project "Digitale Wijkinfrastructuur". Het doel is om een gemeenschappelijke taal en structuur te creëren waarmee verschillende applicaties kunnen worden geanalyseerd, vergeleken en geïntegreerd in de bredere context van Digitaal Geïntegreerde Gemeenschapszorg (D-ICC).

Achtergrond en rationale

Bij het ontwikkelen van een referentiekader voor digitale wijkinfrastructuur is het essentieel om de functionaliteiten van verschillende applicaties op een consistente en vergelijkbare manier te beschrijven. Dit maakt het mogelijk om:

• Hiaten en overlappingen in functionaliteit te identificeren
• Potentiële integratiepunten tussen applicaties te bepalen
• De aansluiting bij behoeften van gemeenschappen te evalueren
• Gestandaardiseerde API's en gegevensmodellen te ontwikkelen

Deze methodiek biedt een kader voor het beschrijven van functionaliteiten dat aansluit bij de principes van D-ICC en dat bruikbaar is voor alle betrokken partijen, zowel technische als niet-technische stakeholders.

Uitgangspunten

Deze methodiek is gebaseerd op de volgende uitgangspunten:

• Gemeenschapsgerichtheid: De beschrijving van functionaliteiten moet aansluiten bij de behoeften en taal van de gemeenschappen die de applicaties gebruiken.

• Toegankelijkheid: De methodiek moet begrijpelijk zijn voor zowel technische als niet-technische stakeholders.

• Standaardisatie: De methodiek moet leiden tot gestandaardiseerde beschrijvingen die vergelijking mogelijk maken.

• Flexibiliteit: De methodiek moet toepasbaar zijn op verschillende soorten applicaties en verschillende domeinen binnen gemeenschapszorg.

• Toekomstgerichtheid: De methodiek moet ruimte bieden voor nieuwe ontwikkelingen en innovaties.

Raamwerk voor functiebeschrijving

Het voorgestelde raamwerk bestaat uit verschillende lagen en dimensies die samen een holistische beschrijving van functionaliteiten mogelijk maken.

1. Functionele domeinen

Functionaliteiten worden eerst geclassificeerd in functionele domeinen die relevant zijn voor gemeenschapszorg:

Functioneel domein	Beschrijving	Voorbeelden
Communicatie	Functionaliteiten gericht op het uitwisselen van informatie tussen verschillende actoren	Berichtenuitwisseling, notificaties, forums
Coördinatie	Functionaliteiten gericht op het organiseren en afstemmen van activiteiten	Agenda's, taakplanning, resourcetoewijzing
Documentatie	Functionaliteiten gericht op het vastleggen en beheren van informatie	Dossiers, rapportages, kennisbank
Monitoring	Functionaliteiten gericht op het volgen van voortgang en resultaten	Dashboards, statistieken, voortgangsrapportages
Matching	Functionaliteiten gericht op het koppelen van vraag en aanbod	Vrijwilligersmatch, hulpvraagafhandeling
Gemeenschapsvorming	Functionaliteiten gericht op het versterken van sociale cohesie	Activiteitenkalender, gemeenschapsplatform
Besluitvorming	Functionaliteiten gericht op gezamenlijke besluitvorming	Polls, stemmodules, participatietools

2. Gebruikersrollen en perspectieven

Voor elke functionaliteit wordt beschreven welke gebruikersrollen ermee werken en wat hun perspectief is:

Rol	Beschrijving	Voorbeelden
Zorgvrager	De persoon die zorg of ondersteuning ontvangt	Ouderen, mensen met een beperking
Mantelzorger	Informele zorgverlener uit de directe omgeving	Familieleden, vrienden
Vrijwilliger	Persoon die vrijwillig hulp biedt	Buurtgenoten, vrijwilligers van organisaties
Coördinator	Persoon die activiteiten coördineert	Dorpsondersteuner, vrijwilligerscoördinator
Zorgprofessional	Professionele zorgverlener	Huisarts, wijkverpleegkundige
Gemeenschapsbestuurder	Bestuurder van een gemeenschapsinitiatief	Bestuursleden van bewonersinitiatieven

3. Functie-eigenschappen

Elke functionaliteit wordt beschreven aan de hand van de volgende eigenschappen:

Eigenschap	Beschrijving	Voorbeelden
Doel	Wat is het doel van de functionaliteit?	Verbeteren van communicatie, verminderen van administratieve last
Input	Welke gegevens of acties zijn nodig om de functionaliteit te gebruiken?	Persoonsgegevens, beschikbaarheid, taken
Output	Wat levert de functionaliteit op?	Planning, rapportage, match
Interactie	Hoe interacteert de gebruiker met de functionaliteit?	Formulier, dashboard, app
Frequentie	Hoe vaak wordt de functionaliteit gebruikt?	Dagelijks, wekelijks, ad hoc
Kritiekheid	Hoe kritiek is de functionaliteit voor het functioneren van de gemeenschap?	Essentieel, belangrijk, nice-to-have

4. D-ICC Alignment

Voor elke functionaliteit wordt beschreven hoe deze aansluit bij de principes van D-ICC:

D-ICC Principe	Beschrijving	Evaluatievragen
Gelijkwaardigheid	De mate waarin de functionaliteit bijdraagt aan gelijkwaardige samenwerking	Kunnen verschillende typen gebruikers gelijkwaardig participeren?
Samen besturen	De mate waarin de functionaliteit bijdraagt aan gezamenlijke besluitvorming	Faciliteert de functionaliteit gedeelde verantwoordelijkheid?
Sleutelprincipes	De mate waarin de functionaliteit aansluit bij de kernwaarden van ICC	Bevordert de functionaliteit nabijheid, vertrouwen en eigenaarschap?
Sociale basisinfrastructuur	De mate waarin de functionaliteit bijdraagt aan het versterken van de sociale infrastructuur	Versterkt de functionaliteit sociale netwerken en onderlinge hulp?

5. Technische aspecten

Voor elke functionaliteit worden ook technische aspecten beschreven:

Technisch aspect	Beschrijving	Voorbeelden
Gegevensmodel	Welke gegevens worden gebruikt en opgeslagen?	Persoonsgegevens, afspraken, taken
Interfaces	Welke interfaces biedt de functionaliteit?	API's, gebruikersinterfaces
Integratiepunten	Met welke andere functionaliteiten of applicaties kan worden geïntegreerd?	Koppeling met agenda, CRM-systemen
Standaarden	Welke standaarden worden gebruikt of zijn relevant?	HL7 FHIR, OAuth, REST
Privacy en beveiliging	Welke maatregelen zijn nodig voor privacy en beveiliging?	Encryptie, toegangscontrole, AVG-compliance

Methodiek voor het in kaart brengen van functionaliteiten

Om de functionaliteiten van een applicatie systematisch in kaart te brengen, wordt de volgende aanpak voorgesteld:

Stap 1: Initiële verkenning

1. Demo en demonstratie: Een demonstratie van de applicatie door de ontwikkelaar/leverancier
2. Documentatie-analyse: Bestuderen van bestaande documentatie en gebruikershandleidingen
3. Gebruikerservaringen: Verzamelen van ervaringen van bestaande gebruikers (indien beschikbaar)

Stap 2: Functie-identificatie

1. Functionele decompositie: Identificeren van de hoofdfunctionaliteiten en subfunctionaliteiten
2. User journey mapping: In kaart brengen van gebruikersreizen door de applicatie
3. Use case analyse: Beschrijven van concrete gebruikssituaties

Stap 3: Functie-beschrijving

1. Categorisering: Indelen van functionaliteiten in de functionele domeinen
2. Eigenschappenbeschrijving: Beschrijven van elke functionaliteit volgens de functie-eigenschappen
3. Rolanalyse: Bepalen van relevante gebruikersrollen per functionaliteit

Stap 4: Alignment en evaluatie

1. D-ICC evaluatie: Beoordelen van de functionaliteiten op aansluiting bij D-ICC principes
2. Gap analyse: Identificeren van hiaten in de functionaliteit ten opzichte van gemeenschapsbehoeften
3. Overlap analyse: Identificeren van overlappingen met andere applicaties

Stap 5: Technische specificatie

1. Gegevensmodelanalyse: In kaart brengen van het gegevensmodel per functionaliteit
2. Interface-analyse: Beschrijven van interfaces en integratiemogelijkheden
3. Standaardenanalyse: Identificeren van relevante standaarden en referentie-implementaties

Documentatieformaat

Voor de documentatie van functionaliteiten wordt het volgende format voorgesteld:

Functionaliteit [Naam]

Basisinformatie

• Functioneel domein: [domein]
• Korte beschrijving: [korte beschrijving]
• Primaire gebruikersrollen: [rollen]

Functie-eigenschappen

• Doel: [doel]
• Input: [input]
• Output: [output]
• Interactie: [interactie]
• Frequentie: [frequentie]
• Kritiekheid: [kritiekheid]

D-ICC Alignment

• Gelijkwaardigheid: [beoordeling en toelichting]
• Samen besturen: [beoordeling en toelichting]
• Sleutelprincipes: [beoordeling en toelichting]
• Sociale basisinfrastructuur: [beoordeling en toelichting]

Technische aspecten

• Gegevensmodel: [beschrijving]
• Interfaces: [beschrijving]
• Integratiepunten: [beschrijving]
• Standaarden: [beschrijving]
• Privacy en beveiliging: [beschrijving]

Use cases

• Use case 1: [beschrijving]
• Use case 2: [beschrijving]
• ...

Relaties met andere functionaliteiten

• Interne relaties: [relaties binnen dezelfde applicatie]
• Externe relaties: [potentiële relaties met andere applicaties]

Visualisatietechnieken

Voor het visualiseren van functionaliteiten en hun samenhang worden de volgende technieken voorgesteld:

1. Functie-heatmaps: Visualisatie van de dekking van functionele domeinen door verschillende applicaties

1. User journey maps: Visualisatie van gebruikersreizen door de applicatie

1. Functie-netwerken: Visualisatie van relaties tussen functionaliteiten binnen en tussen applicaties

1. D-ICC alignment matrices: Visualisatie van de aansluiting van functionaliteiten bij D-ICC principes

Conclusie en volgende stappen

Deze methodiek biedt een gestructureerde aanpak voor het in kaart brengen en beschrijven van functionaliteiten in het kader van het referentiekader "Digitale Wijkinfrastructuur". Door deze methodiek toe te passen op alle betrokken applicaties ontstaat een consistente en vergelijkbare beschrijving die kan dienen als basis voor het referentiekader.

Volgende stappen

1. Validatie van de methodiek: Toetsen en aanscherpen van de methodiek met alle betrokken partijen
2. Toepassing op TimeSteps: Volledige beschrijving van TimeSteps volgens deze methodiek
3. Uitbreiding naar andere applicaties: Toepassen van de methodiek op OZO Verbindzorg, Adsysco, etc.
4. Integratie in referentiekader: Verwerken van de functionaliteitsbeschrijvingen in het referentiekader

Randvoorwaarden voor succesvolle implementatie

1. Medewerking van alle partijen: Actieve betrokkenheid van leveranciers en gemeenschappen
2. Beschikbaarheid van informatie: Toegang tot documentatie en demo's van alle applicaties
3. Gemeenschappelijke taal: Acceptatie van de voorgestelde terminologie door alle partijen
4. Iteratieve aanpak: Ruimte voor verfijning en verbetering van de methodiek gedurende het project

---

Dit document is opgesteld in het kader van het project "Digitale Wijkinfrastructuur" en is beschikbaar onder de Creative Commons BY-SA 4.0 licentie.